Ceza Davalarında Müdafi Olmadan İfade Vermek Neden Sakıncalı?
Ceza Davalarında Müdafi Olmadan İfade Vermek Neden Sakıncalı?
Ceza yargılamasında ifade verme süreci, çoğu zaman şüpheli ya da sanığın kaderini belirleyen en kritik aşamalardan biridir. Ancak birçok kişi, gözaltı ya da ifade çağrısı gibi durumlarla karşılaştığında “kendimi savunabilirim” düşüncesiyle müdafi (avukat) olmadan ifade vermeyi tercih etmektedir.
Bu yazımızda, müdafisiz ifade vermenin neden sakıncalı olduğunu, hak kayıplarının nasıl yaşandığını ve bir ceza avukatının bu süreçte ne kadar hayati bir rol oynadığını detaylı biçimde anlatacağız.
⚖️ Müdafi (Savunma Avukatı) Nedir?
Müdafi, ceza davalarında şüpheli veya sanığın savunmasını yapan avukattır. Türk Ceza Muhakemesi Kanunu'na (CMK) göre, kişi gözaltına alındığında, ifadesi alınacağında ya da tutuklama talebiyle hâkim karşısına çıkarıldığında avukat isteme hakkına sahiptir.
➡️ Bu hak, kişinin ekonomik durumu yetersizse baro tarafından görevlendirilen bir avukat aracılığıyla da kullanılabilir (CMK müdafii).
???? Müdafisiz İfade Vermenin 5 Kritik Sakıncası
1. Hukuki Haklarınızı Bilmiyor Olabilirsiniz
Gözaltı veya ifade sırasında kişi:
-
Susma hakkına,
-
Kendini suçlayıcı beyanda bulunmama hakkına,
-
Müdafi huzurunda ifade verme hakkına sahiptir.
Ancak müdafisiz ifadede kişi çoğu zaman bu haklardan haberdar değildir veya uygulayamaz. Bu da süreçte ağır hak kayıplarına yol açabilir.
2. Yanlış Beyan Verme Riski Yüksektir
Psikolojik baskı, panik hali veya yeterince bilgi sahibi olmamak; kişinin çelişkili, eksik ya da kendisini suçlayıcı ifadeler vermesine neden olabilir. Bu beyanlar ileride mahkemede aleyhinize delil olarak kullanılabilir.
???? Ceza yargılamasında “ilk ifade” çok önemlidir; bu ifade geri alınsa bile etkisi silinmez.
3. Savunma Stratejisi Kurulamaz
Müdafi, müvekkilin savunma stratejisini geliştirir:
-
Susma mı tercih edilmeli?
-
Sadece belirli sorulara mı cevap verilmeli?
-
Olayın hangi yönleri vurgulanmalı?
Bu yönlendirme olmadan yapılan ifadeler, savunma stratejisini baştan boşa çıkarabilir.
4. Delillerin Değerlendirilmesinde Yanlış Anlamalar Olabilir
Polis ya da savcı, bazı delilleri ifade öncesinde gösterip kişiden açıklama isteyebilir. Ancak delil dediğimiz şey, her zaman olduğu gibi görünmeyebilir. Müdafi, o delilin hukuka uygunluğunu, bağlamını ve lehe/aleyhe etkisini değerlendirerek müdahale eder.
⛔ Avukatsız ifade sürecinde kişi, aleyhindeki delilleri kendi aleyhine yorumlama eğilimindedir.
5. İfade Tutanağına Girecek Her Kelime Önemlidir
İfade sırasında tutanağa yazılan her cümle, dava sürecinde karşınıza çıkabilir. Ancak çoğu zaman kişiler tutanağı yeterince dikkatle okumaz ya da itiraz etmez. Müdafi, ifade tutanağının doğru düzenlenip düzenlenmediğini kontrol eder, gerekirse şerh düşer.
✍️ Unutmayın: Bir harf, bir kelime sizi yıllarca etkileyebilir.
????⚖️ Hukuk Ne Diyor?
-
CMK m.147: “Şüpheli veya sanık, müdafi seçme hakkına sahiptir ve bu hakka engel olunamaz.”
-
CMK m.150: Müdafi talebi hâlinde, baro tarafından derhâl bir müdafi görevlendirilir.
-
Anayasa m.36: “Herkes meşru vasıta ve yollarla savunma hakkına sahiptir.”
➡️ Bu hükümler, ceza sürecinde avukatla hareket etmenin sadece bir tercih değil, temel bir hak olduğunu gösterir.
❓ Sık Sorulan Sorular
❓ İfade verirken avukat istemem zorunlu mu?
Hayır, zorunlu değil ama şiddetle tavsiye edilir. Ağır suçlarda (örneğin çocuk istismarı, adam öldürme) avukat olmadan ifade hukuken geçersizdir.
❓ Avukat çağırırsam ifade süreci uzar mı?
Hayır. Baro tarafından hemen bir müdafi görevlendirilir veya kendi avukatınız çağrılır. Bu, yasal bir haktır.
❓ Müdafisiz verdiğim ifadeyi sonradan değiştirebilir miyim?
Evet ama ilk ifade genellikle en güçlü delil kabul edilir. Sonradan yapılan beyanlar inandırıcılığını kaybedebilir.
???? Sonuç: İfade Vermek, Ciddi Bir Hukuki İşlemdir
Ceza sürecinde ifade vermek, sıradan bir açıklama yapmak değildir. Yanlış beyanlar, hak kayıpları ve ağır sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden müdafi olmadan ifade vermek büyük bir risk taşır.
